Ιστορικό αρχείων και άρθρων ΟΕΜΚΟΕ

''Η Χάρτα και η αυτορρύθμιση'' του Δ.Γουσέτη

Καχυποψίες, φετιχισμοί και η μεγάλη ευκαιρία

Του Διονύση Γουσέτη

Μέλους της Διεθνούς Αμνηστίας

Έχοντας παρακολουθήσει μήνες τώρα την αντιπαράθεση περί την Χάρτα που συνέταξε το επιστημονικό συμβούλιο του "Έργου Πολιτών" (ΕΠ), θέλω να μιλήσω για τη μεγάλη καχυποψία και το μεγάλο φετιχισμό που περιρρέει.

1. Από τη μια μεριά υπάρχει φετιχισμός της έννοιας "κράτος". Το κράτος δεν είναι ένα ενιαίο πράγμα. Συχνά υπάρχουν μέσα σ' αυτό αντιθέσεις, ενίοτε ανυπέρβλητες. Εδώ όμως βλέπω μια ισοπέδωση. Καλύτερα, βλέπω να φορτώνεται στην επιστημονική επιτροπή του ΕΠ ολάκερη η κρατική αυθαιρεσία και υστεροβουλία εναντίον των πολιτών. Στο επιστημονικό συμβούλιο αποδίδεται, ούτε λίγο ούτε πολύ, συνωμοσία σε βάρος της κοινωνίας των πολιτών, με στόχους σκοτεινούς, όπως π.χ. να την "ρυθμίσει" αντί να την αφήσει να "αυτορυθμιστεί".

2. Από την άλλη μεριά υπάρχει φετιχισμός της περιβόητης "κοινωνίας των πολιτών", παρ' ότι δεν έχουμε συμφωνήσει μεταξύ μας ούτε καν ποια είναι αυτή η κοινωνία, ποιες ΜΚΟ περιλαμβάνει και ποιος είναι ο ρόλος της. Δύσκολο πράγματι αυτό το έργο, μια που υπάρχουν διάφοροι ορισμοί: οι στενότεροι αφήνουν αρκετές ΜΚΟ εκτός "κοινωνίας πολιτών", ενώ οι ευρύτεροι τις περιλαμβάνουν. Κυρίως όμως, υπάρχει φετιχισμός για το χαρακτήρα και το ρόλο των ΜΚΟ. Υποφώσκει η αίσθηση ότι οι ΜΚΟ είναι η ελίτ της κοινωνίας, ότι ίσως αυτές και όχι οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι της κοινωνίας θα έπρεπε να κυβερνούν. Η αλήθεια είναι ότι οι ΜΚΟ είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας, ίσως λίγο εξωραϊσμένος. Δεν λείπει από τις ΜΚΟ η διαφθορά, η απάτη, το γλύψιμο, η υποκρισία κλπ. κοινωνικά φαινόμενα. Δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι στην "καθ' ημάς Ανατολή", το φρούτο που λέγεται "κοινωνία των πολιτών", προϊόν του δυτικού διαφωτισμού, δεν τρώγεται. Ας χαμηλώσουμε λοιπόν τους τόνους όταν μιλάμε για ΜΚΟ. Και αυτό το γράφω εγώ, μέλος της ΜΚΟ "Διεθνής Αμνηστία" τα τελευταία 27 χρόνια και φανατικός υποστηρικτής της κοινωνίας των πολιτών (για λόγους που δεν είναι του παρόντος σημειώματος).

3. Τέλος, υπάρχει φετιχισμός περί την περίφημη "ρύθμιση", "αυτορύθμιση" και "ετερορύθμιση". Δε θα μας πει το κράτος ποιες από μας είναι οι καλές και ποιες είναι οι κακές ΜΚΟ, λένε ορισμένοι υπέρμαχοι της κοινωνίας των

πολιτών. Και το ΕΠ, τρομοκρατημένο, σπεύδει να υπερθεματίσει. Ωστόσο, υπάρχουν διάφορα ερωτήματα:

3.1. Γιατί δεν αυτορυθμιστήκαμε τόσα χρόνια και ποιός εγγυάται ότι είμαστε σε θέση να αυτορυθμιστούμε;

3.2. Χρειάστηκε ποτέ να "ρυθμιστούμε" και για ποιο λόγο; Αυτορυθμίστηκαν άραγε ποτέ οι ΜΚΟ των δυτικών ανεπτυγμένων κοινωνιών, εκεί που υπάρχει πράγματι κοινωνία των πολιτών; Τους χρειάστηκε ποτέ κάποια "ρύθμιση" ή "αυτορύθμιση"; Ποιος νοιάζεται αν ο σύλλογος φαροφυλάκων Σαμοθράκης είναι ΜΚΟ, αν είναι καλή ή κακιά και αν περιλαμβάνεται ή όχι στην "κοινωνία πολιτών"; Ουδείς. Το ερώτημα έχει νόημα μόνο αν συνδεθεί με τη χρηματοδότηση και μάλιστα με την κρατική χρηματοδότηση: ποιος είναι επιλέξιμος σ' αυτήν;

3.3 Ποιος ή ποιοί θα συντονίσουν τη διαβούλευση για τη "Χάρτα" του ΕΠ, για τον "Απόπλου" του Κατσαρέλη και άλλων, για την συμβολή και τον προβληματισμό ημών των υπολοίπων; Μήπως ένα αντιπροσωπευτικό σώμα από τις ΜΚΟ ή από την "κοινωνία των πολιτών"; Ποιος και με ποια νομιμοποίηση, με ποιες διαδικασίες θα το ορίσει;

3.4 Αν έτσι έχουν τα πράγματα, αν αυτό που ενδιαφέρει τη "ρύθμιση" είναι η κρατική χρηματοδότηση, αν υπάρχει πρακτική αδυναμία συντονισμού των ΜΚΟ (των λίγων έστω που μετέχουν σ' αυτή τη συζήτηση), τότε η παρουσία του ΕΠ είναι όχι βλαβερή (το επάρατο κράτος!), αλλά η μεγάλη ευκαιρία μας. Θα πρέπει εμείς οι ίδιοι να το πιέσουμε να προωθήσει τη Χάρτα στους φορείς του Δημοσίου που χρηματοδοτούν ΜΚΟ, σαν ένα από τα κριτήρια χρηματοδότησης. Θα πρέπει ακόμη να του ζητήσουμε τη συμβολή στο συντονισμό της διαβούλευσης περί την Χάρτα. Εννοείται ότι αυτό που θα προωθήσει θα είναι η επεξεργασμένη από ολους μας τελική μορφή της Χάρτας και ότι το συντονιστικό όργανο της διαβούλευσης θα είναι ανοιχτό στην εθελοντική συμμετοχή όποιου ενδιαφέρεται και προθυμοποιείται.

Πιστεύω ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος να τελειώσει αυτή η ατέρμων συζήτηση. Δεν τρέφω βέβαια αυταπάτες. Γνωρίζω τις δυσκολίες. Όμως δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Αν δεν καταφέρουμε αυτόν, θα μείνουμε στα ίδια, όπως σε τόσους άλλους τομείς της κοινωνίας της ανάδελφης χώρας μας. Δεν θα είναι η πρώτη φορά...